Dünyada sadece Van'ın Gürpınar ilçesinde yetiştirilen ve Türkiye'nin önemli gen kaynakları arasında yer alan Norduz koyununun nesli, bölgeden göç etmeyen tek köy sayesinde yok olmaktan kurtuldu.
Van'da 1990-1996 yıllarında güvenlik nedeniyle Van'ın Gürpınar ilçesine bağlı Norduz bölgesinde bulunan çok sayıda köy ve mezra halkı başka illere göç etti. Tarım ve hayvancılıkla geçinen bu aileler, ellerindeki hayvanları satarak, kent merkezlerine yerleşti.
Dünyada sadece Norduz bölgesinde yetiştirilen, eti, sütü ve diğer özellikleri bakımından diğer koyunlara göre daha kaliteli verim elde edilen Norduz koyunu, bu köylerde yaşayan halkın göç etmesiyle yok olma tehlikesi altına girdi.
Bölgede sayısı fazla olan ancak göç sırasında satılan Norduz koyunu, göç etmeyen tek köy olan Gürpınar'a bağlı Geçerli köyü halkı sayesinde neslini koruyabildi.
300 Yıllık Geçmişe Sahip Norduz Koyunu
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Bingöl, Gürpınar ilçesinde Norduz olarak adlandırılan bölgede yetiştirilen bu koyun türünün, Akkaraman ırkının bir alt ırkı olduğunu söyledi.
İklim ve topografik yapısı ile zengin bitki kompozisyonu ve bol su kaynaklarına sahip olması nedeniyle Norduz koyununun sadece bu bölgede yetiştiğini anlatan Yrd. Doç. Dr. Bingöl, "Bu koyun bölgede yaklaşık 300 yıllık bir geçmişe sahiptir. 1980'li yıllara kadar ülkenin çeşitli yerlerinden özellikle Trakya'dan gelen mandıra sahiplerince büyük ilgi gördüğü bilinmektedir" dedi.
Norduz koyunu, diğer koyun türlerine göre, canlı ağırlığı ve süt verimi yüksek. Daha iri ve uzun yapısı nedeniyle hayvan pazarında yüksek fiyata alıcı buluyor.
Yapılan bir tez araştırmasında bölgede 2008 yılı itibarıyla yaklaşık 12 bin Norduz koyunu bulunduğu anlaşıldı.
Geçmiş yıllarda güvenlik nedeniyle birçok köyün boşalması, yetiştiricilerin koyunculuğu bırakması ve bölgede kontrolsüz melezlenmenin uygulanması nedeniyle Norduz koyunu sayısında gün geçtikçe azalma görüldü.
Bu ırkın yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaması için Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü'nce hazırlanan Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarını Koruması Projesi kapsamında, 2007 yılından beri bu koyun türü, yetiştirildiği ilde koruma altına alındı.